Wybrane prace odbywają się w takich warunkach, że uznaje się je za szczególnie niebezpieczne. Zalicza się do nich między innymi prace na wysokości czy też prace budowlane. Te prace definiowane są w odpowiednich przepisach pracy. Jakie obowiązki dotyczą pracodawcy w związku z pracami szczególnie niebezpiecznymi w jego zakładzie pracy?
Prace szczególnie niebezpieczne stwarzają wyższe ryzyko dla pracowników. W związku z tym obowiązkiem pracodawcy powinno być wtedy zapewnienie pracownikom odpowiednich warunków pracy, aby ich obowiązki nie wiązały się z niebezpieczeństwem utraty zdrowia i życia.
Oczywiście, w przypadku prac szczególnie niebezpiecznych, także sami pracownicy powinni skrupulatnie przestrzegać przepisów BHP. W przeciwnym przypadku, gdy nie będą oni przestrzegali przepisów, mogą narazić się na utratę zdrowia, a nawet życia.
W związku z nieprzestrzeganiem przepisów dotyczących prac szczególnie niebezpiecznych pracodawca oraz pracownik narażeni są także na kary, na przykład na kary nagany, kary finansowe, mandaty, a nawet na odpowiedzialność karną i cywilną, gdy spawa zostanie skierowana do sądu.
Prace szczególnie niebezpieczne stanowią również przedmiot zainteresowania BHP, dlatego też pracodawca powinien wówczas pamiętać o tym, aby przestrzegać ich zapisów.
Dokładne informacje dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych znaleźć można w rozdziale 6. Prace szczególnie niebezpieczne w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Czym są prace tego typu? Jakie konkretnie czynności zaliczają się do prac szczególnie niebezpiecznych? Jakie wymagania posiada pracodawca w związku z realizacją takich prac przez swoich pracowników?
Czym są prace szczególnie niebezpieczne?
W wyżej wymienionym rozporządzeniu możemy znaleźć informacje o tym, czym dokładnie są prace szczególnie niebezpieczne:
„Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie się prace, o których mowa w niniejszym rozdziale, oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.” – § 80. Prace szczególnie niebezpieczne.
Zgodnie z przytoczonymi przepisami, pracodawca ma obowiązek wyznaczenia oraz stałej aktualizacji wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, które występują w jego zakładzie. W jaki sposób przygotowuje się wykaz prac szczególnie niebezpiecznych?
Wykaz prac szczególnie niebezpiecznych
W odpowiednich przepisach dotyczących BHP znajdziemy dokładne informacje związane z pracami szczególnie niebezpiecznymi. Pracodawca może zatem posłużyć się nimi w celu wyznaczenia własnego wykazu prac.
Zgodnie z przepisami do prac szczególnie niebezpiecznych zalicza się:
- Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe, które realizowane są bez wstrzymania ruchu zakładu pracy albo też jego części.
- Prace odbywające się w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych, a także w przestrzeniach zamkniętych stwarzających niebezpieczeństwo.
- Prace prowadzone przy użyciu materiałów niebezpiecznych.
- Prace odbywające się na wysokości.
- A także innego rodzaju prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji oraz inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.
Zatem wykaz prac szczególnie niebezpiecznych nie jest całkowicie ograniczony przepisami prawa, które wskazują tylko na niektóre z tych prac. W związku z tym pracodawca ma obowiązek ustalenia prac szczególnie niebezpiecznych, a także aktualizowania ich wykazu w zależności od zagrożeń, które występują w zakładzie pracy.
Warto zaznaczyć, że przy przygotowywaniu wykazu prac szczególnie niebezpiecznych można również posłużyć się innymi, bardziej szczegółowymi przepisami, na przykład mogą być to:
- Prace wyznaczone w § 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 23.06.2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
- Prace wyznaczone w § 28 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 28.03.2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych.
W razie potrzeby wyznaczenia prac szczególnie niebezpiecznych w zakładzie pracy pracodawca może wykorzystać także pomoc specjalistów w tym właśnie zakresie, którzy będą mogli przeprowadzić dokładną ocenę ryzyka, a następnie wyznaczyć te prace, w których pojawiają się szczególne niebezpieczeństwa dla pracowników.
Ocena ryzyka dla prac szczególnie niebezpiecznych
W przypadku, gdy prace wykonywane w zakładzie pracy, nie zaliczają się do powyższego wykazu, ale mogą wywoływać szczególne niebezpieczeństwo dla pracowników, wówczas zaleca się wykonanie odpowiedniej oceny ryzyka.
Ocena ryzyka dla zadań wykonywanych przez pracowników pozwala wówczas na odpowiednie zaplanowanie, przygotowanie, a także zrealizowanie zadań w sposób zgodny z wymogami BHP. Na podstawie oceny ryzyka możliwe jest również zakwalifikowanie konkretnych prac do kategorii szczególnie niebezpiecznych.
Przy przygotowywaniu oceny ryzyka pod uwagę bierze się głównie:
- Identyfikacja zagrożeń, które występują na danym stanowisku pracy.
- Przyjęcie sposobów eliminacji albo ograniczenia zagrożeń, które występują na danym stanowisku pracy, zależnie od potrzeb.
- Wyznaczenie ryzyk oraz ich monitowanie, aby nie były one wyższe niż dopuszczalne wartości, które pozwalają na prowadzenie robót w sposób bezpieczny.
- Wyciągnięcie wniosków dotyczących ryzyka dla konkretnego zadania, a także wskazanie na skutki, które związane są z nieprzestrzeganiem ustaleń.
Wykonanie oceny ryzyka dla prac szczególnie niebezpiecznych można powierzyć także zewnętrznym firmom specjalizującym się w świadczeniu usług BHP.
Wymogi BHP przy pracach szczególnie niebezpiecznych
Prace szczególnie niebezpieczne odbywają się w warunkach, które są bardzo wymagające. Nawet niewielkie uchybienia mogą doprowadzić wtedy do poważnych sytuacji, które mogą zakończyć się także tragicznie.
Wobec tego przepisy wymuszają na pracodawcy przestrzeganie określonych wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach szczególnie niebezpiecznych.
Zgodnie z tymi przepisami pracodawca zobowiązany jest do określenia szczegółowych wymogów BHP przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych. Dodatkowo, powinien on również zadbać o inne kwestie, które prezentujemy poniżej.
Obowiązki pracodawcy pod względem BHP przy pracach szczególnie niebezpiecznych:
- Prowadzenie bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi przez wyznaczone do tego celu osoby.
- Zapewnienie dostępu do odpowiednich środków zabezpieczających dla pracowników.
- Przeprowadzenie instruktażu pracowników dotyczącego imiennego podziału pracy, kolejności prowadzonych działań, a także wymogów BHP dotyczących każdego z tych działań.
Dodatkowo pracodawca ma obowiązek odpowiedniego zabezpieczenia miejsca, w którym mają być prowadzone prace szczególnie niebezpieczne. Dostęp do tego miejsca powinny posiadać jedynie osoby upoważnione oraz po odpowiednim instruktażu.
W przypadku, gdy w zakładzie pracy obowiązuje regulamin pracy, pracodawca powinien umieścić wykaz prac szczególnie niebezpiecznych w regulaminie lub też podać je w innych wewnątrz zakładowych przepisach. Dodatkowo należy także przygotować wtedy wykaz prac, które powinny być prowadzone przez minimum dwie osoby.
Chcesz uzyskać dodatkowe informacje związane z pracami szczególnie niebezpiecznymi? Musisz przygotować ich wykaz? Chcesz mieć pewność, że pracownicy w firmie będą odpowiednio zabezpieczeni na czas prowadzenia takich prac? W naszej Kancelarii Prawa Pracy i BHP Pietrzyk z Lublina możemy zapewnić każdemu z klientów kompleksową i profesjonalną obsługę w tym zakresie. Zapraszamy serdecznie do skorzystania z naszej oferty!
