Pracodawca zobowiązany jest do dbania o stan bezpieczeństwa i higieny pracy w swoim zakładzie. Wśród jego obowiązków znajduje się także wyznaczenie osoby do udzielania pierwszej pomocy.
Kodeks pracy wymusza na pracodawcach przestrzeganie przepisów BHP. Wśród nich znajdziemy także obowiązek dotyczący organizacji systemu pierwszej pomocy w zakładzie pracy, co związane jest też z wyznaczeniem i właściwym przeszkoleniem osoby do jej udzielania.
Pierwsza pomoc przedmedyczna to czynności, które mają na celu ratowanie osoby, u której doszło do nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. Pierwsza pomoc odbywa się na miejscu zdarzenia, z użyciem dostępnych tam środków medycznych.
Szybkie udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej może uratować zdrowie i życie osoby, dlatego też dzisiaj kładzie się na ten obszar tak duży nacisk. Obowiązki w tym zakresie posiadają też pracodawcy. O czym należy wtedy pamiętać?
Pierwsza pomoc w zakładzie pracy
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy wskazuje dokładnie, jak należy zorganizować system pierwszej pomocy w zakładzie pracy.
Przepisy nakładają na pracowników obowiązki w powiązaniu z rodzajem i zakresem prowadzonej działalności, rodzajem zagrożeń, a także w zawiązku z liczbą pracowników i innych osób, które przebywają na terenie zakładów pracy.
System pierwszej pomocy przedmedycznej w zakładzie pracy powinien bazować na:
- Udostępnieniu apteczek w poszczególnych oddziałach zakładu pracy.
- Stworzeniu punktów pierwszej pomocy w oddziałach zakładu pracy, w których istnieje duże ryzyko wypadków, a także ryzyko związane z wydzielaniem gazów, par, pyłów substancji, które zaliczane są do niebezpiecznych.
Obsługa apteczek oraz punktów pierwszej pomocy powinna być na każdej zmianie powierzona pracownikom, którzy mają odpowiednie przeszkolenie w ramach wykonywania pierwszej pomocy przedmedycznej.
Obowiązek wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za pierwszą pomoc
Osoba, która ma być odpowiedzialna za pierwszą pomoc w firmie, powinna być jej pracownikiem. Nie można zatem skorzystać z usług zewnętrznych firm czy wyznaczyć osób, które zatrudnione są na podstawie umów cywilnoprawnych – umowy zlecenia, umowy o dzieło.
Także pracodawca nie może pełnić roli osoby odpowiedzialnej za pierwszą pomoc. Taka możliwość dotyczy tylko przypadku, gdy pracodawca ten zatrudnia wyłącznie pracowników niepełnosprawnych lub młodocianych.
Dodatkowo pojawia się także szereg innych kwestii, w tym między innymi dotyczących kwalifikacji osób do udzielania pierwszej pomocy, a także ich liczby w zakładzie pracy.
Czy osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy powinna posiadać szczególne kwalifikacje?
Przepisy nie określają, czy pracownicy wyznaczeni do udzielania pierwsze pomocy powinni posiadać określne kwalifikacje. Znajdziemy w nich tylko obowiązek odpowiedniego przeszkolenia pracowników w zakresie pierwszej pomocy przedmedycznej.
Wyznaczenie pracownika odpowiedzialnego za udzielanie pierwszej pomocy może być jednostronną czynnością pracodawcy. Wyznaczony pracownik ma obowiązek przyjąć tę funkcję, chyba że ma ku temu przeciwwskazania, na przykład związane z przebytą traumą, fobiami. Wyznaczenie pracownika najlepiej potwierdzić pisemnie, a potwierdzenie z jego podpisem umieścić w jego aktach osobowych.
Ile osób do udzielania pierwszej pomocy należy wyznaczyć?
W przepisach nie znajdziemy dokładnych informacji dotyczących liczby pracowników, które powinny być odpowiedzialne za udzielanie pierwszej pomocy w firmie. Taka ocena powinna być dokonana indywidualnie przez pracodawcę, który powinien wtedy wziąć pod uwagę specyfikę pracy i pojawiających się w niej zagrożeń.
Warto jednak wskazać, że pracownik, który ma być wyznaczony do prowadzenia działań w ramach pierwszej pomocy, powinien być dostępny w zakładzie pracy w godzinach jego pracy.
Wobec tego, aby spełnić ten wymóg, pracodawca powinien wyznaczyć i przeszkolić przynajmniej jedną osobę na wypadek, gdyby pracownik odpowiedzialny nie był aktualnie dostępny. Ma to także duże znaczenie przy pracy zmianowej, gdy jeden pracownik nie może stale przebywać w zakładzie pracy na wszystkich zmianach.
Szkolenie pracownika wyznaczonego do udzielania pierwszej pomocy
Jak wspomniano wcześniej, pracodawca posiada obowiązek przeszkolenia wyznaczonego pracownika w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Tutaj też przepisy nie są precyzyjne.
Część ekspertów uznaje, że wystarczającą formą szkolenia jest w tym przypadku podstawowe szkolenie BHP, w tym szkolenie wstępne oraz szkolenie okresowe. W ramach tych szkoleń także porusza się kwestie dotyczące udzielania pierwszej pomocy.
Za dobrą praktykę uznaje się jednak korzystanie z profesjonalnych szkoleń dotyczących pomocy przedmedycznej, które prowadzone są przez specjalistów w tej dziedzinie, na przykład przez ratowników medycznych. Takie szkolenia w bardziej kompleksowy sposób podchodzą do problematyki udzielania pierwszej pomocy i obejmują nie tylko teorię, ale także ćwiczenia praktyczne, na przykład z prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej na manekinach.
Przepisy nie określają też, czy szkolenia dotyczące pierwszej pomocy przedmedycznej powinny być powtarzane. Warto jednak organizować je systematycznie, aby w ten sposób pomóc pracownikom wyznaczonym do udzielania pierwszej pomocy w aktualizacji i ugruntowaniu swojej wiedzy i umiejętności.
Koszty związane z przeszkoleniem pracowników w ramach pierwszej pomocy ponosi pracodawca.
Obowiązek poinformowania pracowników o wyznaczonej osobie do udzielania pierwszej pomocy
Pracodawca ma w obowiązku nie tylko wytypowanie pracownika czy pracowników do udzielania pierwszej pomocy w zakładzie pracy, a także jego przeszkolenie, ale również powinien on poinformować innych pracowników o takim wyznaczeniu.
Kodeks pracy wskazuje, że pracodawca jest w obowiązku poinformowania pozostałych pracowników o podjętej decyzji związanej z wyznaczeniem osoby do udzielania pierwszej pomocy.
Przepisy wskazują, że wykaz pracowników, którzy mają być odpowiedzialni za pierwszą pomoc, powinien być umieszczony w widocznym miejscu i dostępny dla każdego pracownika. Najczęściej informacja ta umieszczana jest w punktach pierwszej pomocy oraz przy apteczkach. Nie powinno umieszczać się wykazów wewnątrz apteczek.
Informacja ta powinna obejmować imię i nazwisko i numer telefonu służbowego pracownika udzielającego pierwszą pomoc. Można również uzupełnić je o zdjęcie, ale warto wskazać, że tym przypadku pracodawca powinien uzyskać na to zgodę od pracownika.
Jakie obowiązki posiada osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej?
Pracownik, który został wyznaczony do udzielania pierwszej pomocy, posiada odpowiednie obowiązki. Są to działania doraźne, które realizowane są aż do momentu przybycia odpowiednich służb na miejsce, gdy będzie to konieczne.
Przykładowe obowiązki osób wyznaczonych do świadczenia pierwszej pomocy przedmedycznej:
- zabezpieczenie miejsca wypadku
- wezwanie służb – karetki pogotowia
- resuscytacja krążeniowo-oddechowa
- ułożenie poszkodowanego w bezpiecznej pozycji lub przeniesienie go w bezpieczne miejsce
- zatamowanie krwotoków z użyciem odpowiednich akcesoriów
- zabezpieczanie ran – dezynfekowanie, zaklejanie plastrami, bandażowanie
Warto wskazać, że działania prowadzone przez osobę wykonującą pierwsza pomoc nie powinny wkraczać w kompetencje ratowników medycznych, ponieważ mogą one doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia i zagrożenia życia poszkodowanego.
Warto przy tym zaznaczyć, że wyznaczenie osoby do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w zakładzie pracy nie zwalnia z obowiązku udzielenia pomocy innych pracowników. Nieudzielenie pierwszej pomocy w sytuacji bezpośredniego zagrożenia może skutkować odpowiedzialnością karną.
Chcesz dowiedzieć się więcej na temat kwestii pierwszej pomocy w zakładzie pracy? Potrzebujesz fachowej porady dotyczącej wyznaczenia pracownika do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej? Zapraszamy serdecznie do skorzystania z oferty naszej Kancelarii Prawa Pracy i BHP Pietrzyk z Lublina – gwarantujemy kompleksową, fachową obsługę!
