Przestrzeganie przepisów BHP jest bardzo ważne na każdym stanowisku pracy. Do przepisów tych powinni się stosować zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Jakie są główne obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie BHP?
Praca zgodnie z wymogami BHP zmniejsza ryzyko pojawienia się wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych. Przestrzeganie tych właśnie wymogów leży zarówno w interesie pracodawcy, jak i pracownika. Z kolei ich nieprzestrzeganie może prowadzić nie tylko do groźnych w konsekwencjach zdarzeń, ale również kar nakładanych przez odpowiednie służby – Państwową Inspekcję Pracy (PIP).
Dokładne obowiązki pracodawcy oraz pracownika w ramach BHP można znaleźć w odpowiednich przepisach. Podstawowym dokumentem jest w tym przypadku Kodeks pracy, który stanowi zbiór przepisów regulujących prawa i obwiązki pomiędzy podmiotami stosunku pracy – pracodawcami i pracownikami.
Zatem, jakie obowiązki w zakresie BHP posiada pracodawca, a jakie pracownik?
Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP
Przepisy wskazują, że to pracodawca jest odpowiedzialny za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w swoim zakładzie.
Pracodawca powinien chronić zdrowie i życie swoich pracowników przez zagwarantowanie im odpowiednich, czyli bezpiecznych i higienicznych warunków pracy na bazie osiągnięć nauki i techniki.
Ponadto pracodawca posiada obowiązek ochrony zdrowia i życia tych osób, które nie są jego pracownikami, ale przebywają na terenie zakładu pracy.
Zgodnie z przepisami pracodawca jest zobowiązany do:
- Przestrzegania przepisów i zasad BHP w swojej firmie.
- Organizowania pracy w taki sposób, aby zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
- Reagowania na potrzeby w ramach BHP, w tym także dostosowywania podejmowanych środków do poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc przy tym pod uwagę zmiany zachodzące w warunkach wykonywania pracy.
- Usuwania wszelkiego rodzaju uchybień w zakresie BHP.
- Umożliwienia rozwoju spójnej polityki, która zapobiega wypadkom przy pracy oraz chorobom zawodowym, uwzględniając przy tym organizację pracy, jej warunki, stosunki społeczne, zagadnienia techniczne oraz środowisko pracy.
- Uwzględniania w swoich działaniach ochrony zdrowia pracownic w ciąży, karmiących piersią, pracowników niepełnosprawnych, młodocianych, w tym także w ramach odpowiednich działań profilaktycznych.
- Wykonywania nakazów, decyzji, wystąpień i zarządzeń, które zostały wydane przez organy nadzoru nad warunkami pracy, na przykład przez PIP.
- Wykonywania zaleceń społecznego inspektora pracy.
Pracodawca posiada także obowiązki informacyjne względem pracowników, czyli musi przekazywać im odpowiednie informacje dotyczące pracy.
Pracodawca ma w obowiązku informować pracowników o:
- zagrożeniach dla zdrowia i życia, które występują w zakładzie pracy, a także na stanowiskach pracy
- działaniach ochronnych i zapobiegawczych, które mają na celu zmniejszenie albo wyeliminowanie zagrożeń
- zasadach postępowania w przypadku pojawienia się awarii
- pracownikach, którzy zostali wyznaczeni do prowadzenia działań w ramach pierwszej pomocy oraz działań dotyczących zwalczania pożarów i przeprowadzania ewakuacji
Przepisy wskazują również, że pracodawca posiada obowiązek konsultowania z pracownikami albo z ich przedstawicielami działań związanych z BHP w zakładzie pracy. Może dotyczyć to zmian w organizacji pracy, oceny ryzyka zawodowego, wprowadzania nowych sprzętów, materiałów, procesów, które mogą mieć wpływ na zdrowie i życie pracowników, przydzielania środków ochrony indywidualnej.
Obowiązki pracodawcy w ramach pierwszej pomocy
Pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim pracownikom pomoc w nagłych wypadkach. Działania pracodawcy powinny być powiązane ze specyfiką pracy w danym zakładzie, liczbą pracowników i innych osób przebywających na jego terenie, a także typem zagrożeń.
Zgodnie z przepisami, pracodawca musi:
- Zapewnić pracownikom dostęp do specjalnych środków do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w nagłych wypadkach, a także w zakresie zwalczania pożarów oraz ewakuacji.
- Wyznaczyć pracowników, którzy będą udzielać pierwszą pomoc, a także będą odpowiedzialni za zwalczanie pożarów i ewakuację.
- Zapewnić łączność z zewnętrznymi służbami, które zajmują się udzielaniem pierwszej pomocy, ochroną przeciwpożarową.
Obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia zagrożenia
Jeśli w zakładzie pracy pojawi się zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników, wówczas pracodawca musi odpowiednio zareagować.
Zgodnie z przepisami, pracodawca musi:
- Niezwłocznie poinformować pracowników o zagrożeniu i podjąć działania w celu zapewniania im właściwej ochrony.
- Dostarczyć pracownikom instrukcję, która umożliwia przerwanie pracy i udanie się w bezpieczne miejsce.
- Przy wystąpieniu bezpośredniego zagrożenia – wstrzymać prace, wydać polecenie udania się w bezpieczne miejsce, a także nie wznawiać pracy aż do momentu usunięcia zagrożenia.
Pracodawca ponosi koszty podejmowanych działań w ramach BHP
Przepisy precyzują, że to na pracodawcy leży obowiązek opłacenia kosztów, które związane są z działaniami BHP.
Pracodawca ma również obowiązek zapłacić pracownikowi za czas spędzony na szkoleniach BHP, badaniach BHP, konsultacjach. Pracodawca pownosi także koszty związane z zakupem środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego dla pracowników.
Obowiązki pracodawcy w ramach wyznaczenia koordynatora
Gdy w tym samym miejscu swoje zadania wykonują pracownicy, którzy zatrudnieni są przez wielu pracodawców, wówczas także muszą spełniać oni odpowiednie wymagania w zakresie BHP.
Zgodnie z przepisami, pracodawcy muszą:
- Prowadzić ze sobą współpracę.
- Wyznaczyć koordynatora, który będzie odpowiadał za nadzór nad bhp wszystkich pracowników, którzy wykonują pracę w jednym miejscu.
- Ustalić odpowiednie zasady współdziałania, które dotyczą także działania w przypadku wystąpienia zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników.
- Informować siebie, a także pracowników lub ich przedstawicieli o działaniach zapobiegawczych w ramach BHP.
Obowiązki pracownika w zakresie BHP
Swoje obowiązki w zakresie BHP posiada także pracownik. Wówczas może on wykonywać swoje zadania prawidłowo, unikając ryzyka na swoim stanowisku pracy oraz w zakładzie pracy.
Zgodnie z przepisami pracownik jest zobowiązany do:
- Znajomości przepisów i zasad BHP na swoim stanowisku pracy, które może uzyskać także poprzez udział w szkoleniach BHP – szkoleniu wstępnym i instruktażu stanowiskowym, a także szkoleniu okresowym.
- Poddawania się badaniom lekarskim, w tym badaniom wstępnym, okresowym oraz kontrolnym, a także stosowania się do zaleceń lekarskich.
- Wykonywania swojej pracy zgodnie z przepisami i zasadami BHP, a także stosowania się do poleceń wydawanych w tym zakresie przez przełożonych.
- Dbania o odpowiedni stan użytkowanych przez siebie maszyn, urządzeń, narzędzi, a także o porządek w swoim miejscu pracy.
- Stosowania odpowiednich środków ochrony zbiorowej, a także środków ochrony indywidualnej, w tym odzieży i obuwia roboczego zgodnie z wymogami stanowiska pracy.
- Niezwłocznego zawiadamiania przełożonych o zagrożeniu życia lub zdrowia oraz wypadkach w zakładzie pracy. Pracownik powinien także powiadomić inne osoby, które znajdują się w obszarze zagrożenia.
- Współdziałania z pracodawcą w ramach dopełniania obowiązków dotyczących BHP.
Naruszenie wymogów bezpieczeństwa pracy
Gdy dojdzie do naruszenia wymogów bezpieczeństwa pracy, wówczas odpowiedzialność mogą ponosić pracodawca, osoby, które kierują pracownikami, a także sami pracownicy.
W przypadku naruszenia wymogów BHP odpowiednie służby mogą zastosować kary dla powyższych podmiotów.
Kary za naruszenie wymogów bezpieczeństwa pracy:
- Kara służbowa – upomnienie, nagana, kara finansowa.
- Kara administracyjna – mandat, skierowanie sprawy do sądu.
- Odpowiedzialność karna.
- Odpowiedzialność cywilna.
Chcesz uzyskać dodatkowe informacje dotyczące obowiązków pracodawcy i pracownika w zakresie BHP? Skorzystaj z pomocy fachowców! Nasza Kancelaria Prawa Pracy i BHP Pietrzyk działająca w Lublinie zapewnia kompleksową obsługę BHP dla klientów. Odpowiemy na wszystkie pytania związane z BHP i zagwarantujemy firmie fachowe wsparcie w tym właśnie zakresie. Zapraszamy serdecznie!
