Praca przy komputerze wymaga odpowiednich warunków, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia jej negatywnych skutków. O czym należy pamiętać przy organizacji ergonomicznego stanowiska pracy przy komputerze zgodnie z wymogami BHP?
Dzisiaj bardzo duża liczba Polaków pracuje przy komputerach. Urządzenia te pozwalają na realizację wielu czynności – od prowadzenia sklepu internetowego, poprzez projektowanie budynków czy urządzeń, a skończywszy na działaniach marketingowych.
Praca w pozycji siedzącej jest jednak wymagająca dla całego organizmu i może wywoływać szereg negatywnych skutków. Jako że pracodawca ma obowiązek zapewnienia każdemu ze swoich pracowników bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, dotyczy to także stanowisk pracy przy komputerach.
Podstawowym dokumentem, który reguluje zasady BHP w pracy przy komputerze, jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1. 12. 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
Jak przygotować ergonomiczne stanowisko pracy przy komputerze?
Ergonomia – podstawowe informacje
Ergonomia to termin, który został stworzony przez Wojciecha Jarzębowskiego, polskiego przyrodnika, fizyka, pedagoga. Termin ten powstał z połączenia dwóch słów greckich, a mianowicie „εργον”, ergos, czyli praca, a także „νομος”, nomos, czyli zasada, prawo.
Ergonomia jest dyscypliną naukowa, która zajmuje się pracą, a dokładnie tworzeniem takich warunków pracy, które odpowiadają możliwościom psychofizycznym człowieka. Poprzez odpowiednie działania w tym zakresie ergonomia humanizuje pracę, czyli powoduje, że człowiek może wykonywać ją bardziej efektywnie, przy niskim ryzyku wypadków i chorób zawodowych.
Dzisiaj termin „ergonomiczne stanowisko pracy” znany jest praktycznie każdemu. Tego rodzaju stanowiska pracy spełniają wymagania BHP, czyli bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotowanie ergonomicznych stanowisk pracy ma duże znaczenie również w przypadku pracy przy biurku, a także pracy przy komputerze, którą wykonuje coraz więcej pracowników.
Ergonomia pracy przy komputerze
Praca odbywająca się w pozycji siedzącej może być dla pracownika źródłem wielu nieprzyjemnych dolegliwości.
Stałe przebywanie w pozycji siedzącej może powodować zastanie mięśni i nadmierne obciążenie dla kręgosłupa. W rezultacie osoby pracujące na nieergonomicznych stanowiskach pracy biurowej są bardziej narażone na liczne schorzenia, na przykład bóle i zwyrodnienia kręgosłupa, zespół cieśni nadgarstka.
W związku z tym każdy pracodawca ma obowiązek przygotowania stanowiska pracy zgodnie z wymogami BHP. Dodatkowo, odpowiednich warunków powinien przestrzegać także pracownik, aby zminimalizować wpływ pracy przy biurku na swój stan zdrowia. O czym należy wówczas pamiętać?
Wymagania prawne dotyczące ergonomii pracy przy komputerze
We wspomnianym powyżej rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1. 12. 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe znalazły się także informacje dotyczące minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe.
Pracodawca powinien zadbać o takie wyposażenie stanowiska pracy, aby nie powodowało ono nadmiernego obciążenia dla organizmu pracownika, w tym w szczególności dla jego układu mięśniowo-szkieletowego oaz dla narządu wzroku. Także stanowisko to nie powinno być źródłem innych zagrożeń dla pracownika.
W przepisach znajdziemy minimalne wymagania dotyczące następujących elementów stanowiska pracy z komputerem:
- monitor ekranowy
- klawiatura
- stół, biurko
- siedzisko – krzesło, fotel
- oświetlenie
Aktualnie w sprzedaży znaleźć można szeroką gamę różnych elementów tworzących wyposażenie stanowiska pracy przy komputerze. Nie każdy z nich jest jednak ergonomiczny. Aby wyposażenie to mogło zapewnić pracownikom odpowiednie warunki pracy, należy zwrócić uwagę na wymogi prawne.
Monitor ekranowy:
- Powinien prezentować znaki w sposób czytelny i wyrazisty.
- Powinien zapewniać odpowiednie parametry jaskrawości i kontrastu, które powinny być także łatwe do regulacji dla pracownika.
- Powinien pozwalać na regulację położenia ekranu, w tym przez pochylenie ekranu o co najmniej 20 stopni do tyłu i 5 stopni do przodu, oraz przez obrót po 60 stopni w każdym kierunku względem własnej osi.
- Powinien posiadać podstawę lub znajdować się na regulowanym stole. gdy zachodzi taka konieczność wynikająca z potrzeb pracownika.
- Powinien być umiejscowiony w taki sposób, aby ograniczać odbicia światła i olśnienia.
- Odległość monitora od oczu pracownika powinna wynosić 400-750 mm.
Klawiatura:
- Powinna pozwalać pracownikowi na komfortową pracę bez niebezpieczeństwa przeciążenia i przemęczenia mięśni kończyn górnych.
- Powinna posiadać matową nawierzchnię i czytelne i kontrastowe znaki.
- Powinna posiadać regulację kąta nachylenia w przedziale 0-15 stopni.
- Powinna posiadać właściwą wysokość – wysokość określa się od środkowego rzędu klawiszy (A, S itd.) – w tym miejscu nie powinna ona przekraczać 30 mm od płaszczyzny stołu.
Stół:
- Powinien zapewniać optymalną przestrzeń do korzystania ze znajdujących się na nim urządzeń – pracownik nie powinien wtedy przyjmować pozycji wymuszonych.
- Powinien umożliwiać takie położenie kończyn górnych, żeby uzyskać kąt prosty pomiędzy ramieniem a przedramieniem.
- Powinien pozwalać na ustawienie klawiatury z uwzględnieniem odległości nie mniejszej niż 100 mm licząc od klawiatury do przedniej krawędzi stołu.
- Powinien pozwalać na obserwację ekranu w kącie od 20 stopni do 50 stopni, licząc od linii wysokości oczu pracownika do linii od jego oczu do środka ekranu
- Powinien być ustawiony tak, aby górna krawędź ekranu nie znajdowała się powyżej linii oczu pracownika.
- Powinien zapewniać wystarczającą przestrzeń na nogi.
- Powinien posiadać matową nawierzchnię, najlepiej w kolorze jasnym.
Krzesło:
- Powinno cechować się stabilnością – powinno posiadać co najmniej pięcioramienną podporę z kółkami jezdnymi.
- Powinno posiadać funkcję obrotu wokół swojej osi o 360 stopni.
- Powinno być wyposażone w oparcie i siedzisko odpowiadające anatomii ludzkiego ciała.
- Powinno posiadać na regulowanie oparcia i jego pochylenia w zakresie 5 stopni do przodu i 30 stopni w tył.
- Powinno umożliwiać regulację wysokości siedziska w zakresie 400-500 mm, licząc od podłogi
- Powinno posiadać podłokietniki.
- Powinno być wyposażone w łatwo dostępną dla pracownika regulację.
Na życzenie pracownika pracodawca powinien zaoferować mu podnóżek pozwalający na ustawienie stóp na płasko. Podnóżek ten powinien posiadać kąt regulacji w zakresie od 0 do 15 stopni i powinien być wykończony antypoślizgową nawierzchnią.
Oświetlenie:
- Powinno zapewniać wygodę pracy wzrokowej.
- Powinno cechować się odpowiednim natężeniem według norm – zastosowanie mają tutaj Polskie Normy.
- Powinno zmniejszać olśnienie – można ograniczyć je przez montaż odpowiednich opraw oświetleniowych, osłon okiennych.
Przepisy dopuszczają także stosowanie opraw oświetlenia miejscowego, gdy nie będą to oprawy, które wywołują olśnienie.
Wobec tego pracodawca, który chciałby zapewnić pracownikowi odpowiedni komfort pracy przy komputerze, powinien pamiętać o przestrzeganiu powyższych wymogów.
Dodatkowe zasady BHP przy pracy przy komputerze:
- Pracownikowi przysługuje 5-minutowa przerwa po każdej godzinie pracy przy komputerze – pracownik może wtedy wykonać ćwiczenia rozluźniające mięśnie, ewentualnie pracodawca powinien zapewnić pracownikowi możliwość łączenia przemiennie obowiązków przy komputerze z innymi typami prac, które nie powodują obciążenia narządu wzroku i odbywają się w innych pozycjach ciała przy nieprzekroczeniu godziny nieprzerwanej pracy.
- Kobiety w ciąży nie mogą pracować przy komputerze przez czas dłuższy niż 4 godziny dziennie, ponieważ może to u nich zwiększać ryzyko wystąpienia poronienia.
Chcesz uzyskać dodatkowe informacje dotyczące pracy przy komputerze? Masz pytania dotyczące prawa pracy związanego z pracą przy biurku? Zapraszamy do wybrania usług oferowanych przez naszą Kancelarię Prawa Pracy i BHP Pietrzyk z Lublina. Zajmujemy się świadczeniem kompleksowych usług prawnych w ramach prawa pracy oraz BHP. Zachęcamy już teraz do skorzystania z naszej oferty!
