Właściwy przegląd stanowisk pracy pod kątem bezpieczeństwa i higieny pracy ma bardzo duże znaczenie. Fachowo wykonany przegląd świadczy o wiedzy Specjalistów od bezpieczeństwa pracy. Aby wykonać przegląd stanowisk zgodzimy się, iż trzeba posiadać sporą wiedzę i doświadczenie. Nie da się wykonać przeglądu stanowiska pracy startując w zawodzie bhp.
Po pierwsze, trzeba przygotować listę tematów jakie chcemy poruszyć. Tu zaczynamy od podstawy prawnej, w zależności od specyfiki firmy w jakiej robić chcemy przegląd. Jeśli to firma biurowa to obracamy się w zakresie przepisów ogólnych bhp oraz przepisów o pracy z komputerem. Musimy popatrzeć jakie Polskie Normy będą nam przydatne. Z pewnością te dotyczące oświetlenia ale i też pożarowe. Dzięki tym podstawom można ocenić, czy panujące na danym stanowisku warunki są odpowiednie, a także w razie potrzeby wprowadzić zmiany, by zadbać o optymalny poziom BHP w zakładzie pracy.
Na czym polega przegląd stanowisk pracy pod względem BHP?
Stanowisko pracy powinno być zorganizowane i wyposażone w sprzęt czy maszyny tak, aby pozwalać pracownikowi na prowadzenie bezpiecznej i higienicznej pracy bez ryzyka wypadków czy nabawienia się chorób zawodowych. Za stworzenie takiego stanowiska pracy odpowiedzialny jest pracodawca, który w tym przypadku korzysta z wiedzy specjalisty od bhp. Co prawda kodeks pracy stanowi, iż specjalista bhp nie odpowiada za swoje błędy podczas doradzania pracodawcy ale są to postkomunistyczne zaszłości które już wielokrotnie były w sądach korygowane w postaci wyroków sądowych wobec błędnych decyzji behapowców które doprowadziły do wypadku.
Czym jest stanowisko pracy?
Stanowiskiem pracy nazywa się przestrzeń, w której wykonywana jest praca. Przestrzeń ta odnosi się również do wyposażenia w odpowiednie środki pracy, które wykorzystywane są przez pracownika albo przez pracowników.
Istnieją różne rodzaje stanowisk pracy, między innymi stanowiska pracy biurowej, stanowiska pracy wykorzystujące maszyny i urządzenia, na przykład samochody, wózki widłowe, stanowiska pracy, które mogą zmieniać się w zależności od profilu pracy, na przykład w przypadku pracy w różnych pomieszczeniach, u różnych klientów. Są to szpitale czy przychodnie zdrowia.
Niezależnie od tego, jaką pracę wykonuje pracownik, jego stanowisko pracy powinno być odpowiednio opracowane i wyposażone, aby dzięki temu mógł on prowadzić swoje obowiązki komfortowo, sprawnie, bezpiecznie.
Niewłaściwe przygotowane stanowisko pracy zwiększa ryzyko wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych. A pamiętajmy, że wypadek w pracy to nie tylko dokumentacja dla ZUS i ewentualne odszkodowanie. Pracownik ma prawo pozwać na drodze cywilnej pracodawcę który w wyniku źle zorganizowanego stanowiska pracy doprowadził do wypadku. Kwoty odszkodowań są już duże. Dodatkowo naraża ono pracodawcę na odpowiedzialność podczas kontroli. Również warto wskazać, iż odpowiednio i przyjaźnie dla pracownika zorganizowane stanowisko pracy przekłada się też na większą efektywność realizowanych obowiązków oraz satysfakcję pracowników. Zdarza mi się nie rzadko spotykać w zakładach pracy pomieszczenia do relaksu, gier co jeszcze parę lat temu było nie do pomyślenia.
Dlaczego przegląd BHP stanowisk pracy jest tak ważny?
Stanowisko pracy powinno być wykonane zgodnie z wymogami BHP. Zastosowanie mają jak wspomnieliśmy wcześniej ustawy, rozporządzenia oraz normy, w tym Polskie Normy, które odnoszą się do różnych stanowisk pracy.
Jednak samo stworzenie stanowiska pracy i oddanie go do dyspozycji pracownikowi to jeszcze za mało. Poza tym stanowisko to powinno być również regularnie kontrolowane. Warunki pracy na stanowisku mogą się zmieniać, na przykład na skutek pojawiających się usterek, naturalnej eksploatacji, ale też nieuprawnionych zmian wprowadzonych przez pracowników. Zatem jednym z obowiązków pracodawcy jest sprawdzanie, czy stanowiska pracy spełniają wymagania BHP.
Przegląd stanowiska pracy wchodzi wówczas w skład kontroli warunków BHP w firmie. Powołane do wykonania takiego przeglądu osoby sprawdzają wówczas wszystkie punkty, które odnoszą się do bezpieczeństwa i higieny pracy w wybranym obszarze. Bardzo dobrze jest powołać od czasu do czasu zespół audytujący stanowiska z zewnątrz. Stare powiedzenie, że u siebie często nie widzi się podstawowych mankamentów nie jest przesadzone.
Kontrola warunków pracy w firmie
Kontrola skoncentrowana na ocenie warunków pracy w firmie powinna być na tyle szeroka, aby objąć wszystkie obszary, w których mogą pojawić się jakiekolwiek nieprawidłowości.
Zakres kontroli obejmuje między innymi:
- przestrzeganie przepisów i zasad BHP na stanowiskach pracy – duże znaczenie ma tutaj również przestrzeganie zasad na stanowiskach, na których zatrudniane są kobiety w ciąży, karmiące, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową
- stan techniczny maszyn i urządzeń na stanowiskach pracy – ze szczególnym uwzględnieniem właściwego zabezpieczenia pracowników obsługujących sprzęt, norm, jakie mają spełniać maszyny i urządzenia, terminów ich przeglądów
- stan techniczny pomieszczeń, w których znajdują się stanowiska pracy – duży nacisk kładziony jest na bezpieczeństwo podłoża, wyposażenie pomieszczenia w urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne
- stan techniczny oświetlenia na stanowiskach pracy oraz oświetlenia głównego – powinno ono spełniać odpowiednie wymogi PN, aby zapewniać właściwe oświetlenie potrzebne do prowadzenia konkretnych prac
- zabezpieczenie pracowników na stanowiskach pracy przed szkodliwym lub niebezpiecznym wpływem materiałów i procesów technologicznych, chemii – w przypadku stanowisk pracy, na których pojawia się takie zagrożenie
- zaopatrzenie pracowników w odzież i obuwie robocze lub w wyposażenie ochronne zgodnie z wymogami stanowiska pracy – pracownik powinien mieć dostęp do odpowiedniego wyposażenia, które będzie poprawiało jego komfort i bezpieczeństwo pracy
Oczywiście, jest to tylko ramowy zakres przeprowadzenia kontroli warunków pracy w firmie, ponieważ może być on również odpowiednio poszerzony w zależności od konkretnego zakładu pracy i występujących w nim zagrożeń.
Kto przeprowadza przegląd warunków BHP w firmie?
Wymogi związane z przeglądami warunków BHP w firmie są uregulowane prawnie – zastosowanie ma tutaj §.2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 ze zm.).
Zgodnie z tymi przepisami, do prowadzenia przeglądów zobowiązana jest służba bezpieczeństwa i higieny pracy. To wyodrębniona komórka jednoosobowa lub wieloosobowa, coraz częściej specjalizująca się w bezpieczeństwie pracy Firma zewnętrzna posiadająca specjalistów w wielu dziedzinach.
Służba BHP ma nie prawo a obowiązek do prowadzenia przeglądów warunków pracy, stanu technicznego sprzętu i maszyn a także informowania pracodawcy o niedociągnięciach na stanowiskach. Co prawda przyjęte jest, iż zespół dokonujący przeglądy przedkłada protokół z takiej pracy ale dobrze też świadczy o relacji pracodawca – służba bhp słowne informowanie o niedociągnięciach. Pod warunkiem, iż stan niedociągnięć poprawia się szybko.
Jak często powinno się prowadzić przeglądy stanowiska pracy?
Zaleca się, aby przegląd stanowisk pracy pod kątem BHP prowadzony był co najmniej jeden raz na rok. Warto robić to częściej w zależności od specyfiki zagrożeń w Firmie
Gdy przegląd wykaże nieprawidłowości, wówczas w ostateczności konieczne może być:
- zatrzymanie pracy maszyn i urządzeń technicznych, gdy pojawia się bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników lub innych osób
- odsunięcie od pracy pracownika, który wykonuje prace niezgodnie z przepisami, zagraża zdrowiu lub życiu współpracowników
- podjęcie zmiany technologii wytwarzania jeśli to możliwe. Dokonanie remontu maszyny lub maszyn. Rzadko spotykam się z decyzją o zatrzymaniu zakładu nawet przez PIP.
- wystosowanie do pracodawcy wskazania do nałożenia kar porządkowych na pracowników, którzy zaniedbują obowiązki w zakresie bhp czy ochrony pożarowej
Zazwyczaj, po dokonaniu przeglądu, zespół to wykonujący spotyka się z pracodawcą i omawiane są niedociągnięcia w Firmie. Sporządza się plan. Sprawy które stanowią zagrożenia stanowią priorytet do załatwienia. Pozostałe – usuwane są w miarę możliwości finansowych Firmy
